وبلاگ حقوقی شعیب نظری

صلاحیت ذاتی دادگاه

صلاحیت ذاتی صلاحیتی است که مراجع قضائی برای رسیدگی به دعاوی دارند.

 نکته :صلاحیت ذاتی  با نظم عمومی مرتبط است  و قواعد آن از قوانین آمره بوده و تغییرناپذیر است .

نکته: تخلف از صلاحیت ذاتی موجب بطلان مطلق عملی است که از آن حاصل می شود .

در صلاحیت ذاتی سه امر مورد توجه است  :

الف:صنف دادگاه

ب: نوع دادگاه

ج: درجه دادگاه

صنف دادگاه

برای تشخیص مراجع صالح بایدتوجه نمود  که واحدهای قضاوتی( مراجع) تشکیل دهنده ی سازمان قضاوتی ایران، در یک طبقه بندی کلی، به دو صنف:

الف: مراجع قضاوتی (حقوقی و کیفری)

ب: مراجع اداری

 تقسیم می شوند.

نوع دادگاه

منظور از آن،تقسیم‌بندی دادگاه‌ها از جهت «عمومی» یا «اختصاصی» است.

بنابراین بر فرض این که موضوع دعوا مطالبۀ اجاره‌بهای به تأخیر افتاده باشد، از جهت صنف دادگاه این دعوا راجع به محاکم حقوقی یا مدنی و از جهت درجه دادگاه دعوا مربوط به محکمۀ حقوقی ابتدایی و بالاخره از جهت نوع دادگاه دعوا برگشت به محکمه عمومی خواهد داشت.

درجه دادگاه

در هر صنف از محاکم درجاتی وجود دارد، مثلاً محاکم حقوقی به محاکم بدوی و تجدید نظر تقسیم می‌شوند.همین طور است محاکم کیفری و اداری. بنابراین درجات دادگاه‌ها را نیز موقع تشخیص صلاحیت ذاتی دادگاه، باید در نظر گرفت.

مثلاً محاکم حقوقی به بدوی و تجدیدنظر تقسیم می‌شوند. رسیدگی بدوی طبق قانون لزوماً باید در دادگاه نخستین انجام شود. بر اساس ماده‌ 10 قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه‌های عمومی و انقلاب جزء دادگاه‌های نخستین دانسته شده‌اند. 

به همین ترتیب دادگاه رسیدگی کننده به درخواست تجدیدنظر نیز دادگاه تجدیدنظر همان استان می‌باشد. بنابراین در حال حاضر، صلاحیت دادگاه عمومی (بدوی) نسبت به دادگاه تجدیدنظر استان و بالعکس، ذاتی می‌باشد.