نکات مهم آئین دادرسی کیفری (قسمت اول)
آیین دادرسی کیفری مجموعه مقررات و قواعدی است که برای :
1)کشف جرم
2)تعقیب متهم
3)تحقیقات مقدماتی
4)میانجیگری و صلح میان طرفین
5)نحوه رسیدگی و صدور رأی
6)طرق اعتراض به آراء
7)اجرای آراء
8)تعیین وظایف و اختیارات مقامات قضایی و ضابطان دادگستری
9)رعایت حقوق متهم، بزهدیده و جامعه وضع میشود.
***در قانون جدید قانون آئین دادرسی کیفری برای رعایت حقوق شهروندی مقرر در «قانون احترام به آزادیهای مشروع و حفظ حقوق شهروندی مصوب ۱۵/ ۲/ ۱۳۸۳» ضمانت اجرا تعیین شده است به این ترتیب که تخلف از رعایت این مقررات توسط مقامات قضایی و ضابطان دادگستری و سایر اشخاصی که در فرآیند دادرسی مداخله دارند موجب می شود که متخلفان علاوه بر جبران خسارات وارده، به مجازات مقرر در ماده (۵۷۰) قانون مجازات اسلامی مصوب ۲ /۳ / ۱۳۷۵ محکوم شوند، مگر آنکه در سایر قوانین مجازات شدیدتری مقرر شده باشد.
***عوامل سقوط دعوای عمومی یا موقوفی تعقیب یا اجرای مجازات عبارتند از:
الف- فوت متهم یا محکومٌعلیه
ب- گذشت شاکی یا مدعی خصوصی در جرایم قابل گذشت
پ- شمول عفو
ت- نسخ مجازات قانونی
ث- شمول مرور زمان در موارد پیش بینی شده در قانون
ج- توبه متهم در موارد پیش بینی شده در قانون
چ- اعتبار امر مختوم
*** به گذشت مشروط و معلق درصورتی ترتیب اثر داده میشود که آن شرط یا معلقٌعلیه تحقق یافته باشد.
***مدت مرور زمان اجرای مجازات از مدت مرور زمان تعقیب و صدور حکم بیش تر است.
***جرائم ذیل مشمول مرور زمان تعقیب، صدور حکم و اجرای مجازات نمیشوند:
الف- جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور
ب- جرائم اقتصادی شامل کلاهبرداری و جرائم موضوع تبصره ماده(۳۶) این قانون با رعایت مبلغ مقرر در آن ماده
پ- جرائم موضوع قانون مبارزه با مواد مخدر
***در زنا و لواط هرگاه جرم به عنف، اکراه و یا با اغفال بزهدیده انجام گیرد، مرتکب درصورت توبه و سقوط مجازات به حبس یا شلاق تعزیری درجه شش یا هر دوی آنها محکوم میشود.
***مقررات راجع به توبه در جرایم تعزیری درباره کسانی که مقررات تکرار جرائم تعزیری در مورد آنها اعمال میشود، جاری نمیگردد.
***مطابق تبصره ۲ ماده ۱۳ ق.ا.د.ک: هرگاه مرتکب جرم پیش از صدور حکم قطعی مبتلا به جنون شود، تا زمان افاقه، تعقیب و دادرسی متوقف میشود. مگر آنکه ادله اثبات جرم به نحوی باشد که فرد در حالت افاقه نیز نمیتوانست از خود رفع اتهام کند. در این صورت به ولی یا قیم وی ابلاغ میشود که ظرف مهلت پنج روز نسبت به معرفی وکیل اقدام نماید. در صورت عدم معرفی، صرفنظر از نوع جرم ارتکابی و میزان مجازات آن وفق مقررات برای وی وکیل تسخیری تعیین میشود و تعقیب و دادرسی ادامه مییابد.
***ضرر و زیان ناشی از جرم که از سوی شاکی قابل مطالبه است عبارتند از: ضرر و زیانهای مادی و معنوی و منافع ممکنالحصول