وبلاگ حقوقی شعیب نظری

شعیب نظری /حقوق تطبیقی، به عنوان رشته‌ای که به مقایسه و تحلیل نظام‌های حقوقی مختلف می‌پردازد، در بررسی حقوق اسلامی نیز کاربرد فراوانی دارد. با توجه به گستردگی و تنوع نظام‌های حقوقی اسلامی در جهان، مقایسه و تطبیق این نظام‌ها با یکدیگر و با سایر نظام‌های حقوقی، می‌تواند به درک بهتر از اصول و مبانی حقوق اسلامی و همچنین توسعه و بهبود آن کمک کند.

اهمیت حقوق تطبیقی در حقوق اسلامی

• تعیین هویت مستقل حقوق اسلامی: با مقایسه حقوق اسلامی با سایر نظام‌های حقوقی، می‌توان به هویت مستقل و ویژگی‌های منحصر به فرد حقوق اسلامی پی برد.
• بومی‌سازی حقوق اسلامی: با مطالعه تجربیات سایر کشورها در زمینه تطبیق حقوق اسلامی با نیازهای جامعه مدرن، می‌توان به بومی‌سازی بهتر حقوق اسلامی کمک کرد.
• توسعه فقه اسلامی: مقایسه فقه اسلامی با سایر مذاهب و مکاتب حقوقی، می‌تواند

شعیب نظری /حقوق تطبیقی، رشته‌ای از علم حقوق است که به مقایسه و تحلیل نظام‌های حقوقی مختلف می‌پردازد. هدف از این مقایسه، شناخت بهتر هر یک از نظام‌ها، یافتن نقاط مشترک و تفاوت‌های آن‌ها، و در نهایت، استفاده از تجربیات سایر نظام‌ها برای بهبود و تکامل نظام حقوقی داخلی است. در این جزوه، تلاش شده است تا با تمرکز بر منابع حقوق ایران، به بررسی ابعاد مختلف حقوق تطبیقی پرداخته شود.

فصل اول: مفاهیم پایه و تاریخچه حقوق تطبیقی

• تعریف حقوق تطبیقی: بررسی دقیق مفهوم حقوق تطبیقی و تفاوت آن با سایر رشته‌های حقوقی.
• تاریخچه حقوق تطبیقی: مرور مختصری بر سیر تحول و توسعه حقوق تطبیقی در جهان و ایران.
• اهمیت حقوق تطبیقی: بررسی دلایل اهمیت حقوق تطبیقی در عصر جهانی شدن و تاثیر آن بر توسعه حقوقی کشورها.
• اهداف حقوق تطبیقی: معرفی اهداف مختلفی که از طریق مطالعه حقوق تطبیقی دنبال می‌شود، از جمله شناخت بهتر نظام حقوقی خود، بهبود قانونگذاری، حل

نکته 1:گرایش های حقوق تطبیقی

الف-حقوق تطبیقی توصیفی :

در حقوق تطبیقی توصیفی  مطالعات صرفا" برای شناسایی و تشخیص شباهت ها و تفاوتها و ارائه نتایج به دست آمده انجام می پذیرید و در واقع هدف خاص دیگری دنبال نمی شود .

این دسته از مطالعات ممکن است از روی کنجکاوی علمی و یا برای ارائه به موسسات و مراکز بین المللی به منظور مطالعات بعدی انجام پذیرد .

ب-حقوق تطبیقی کاربردی

مطالعات تطبیقی در این روش به منظور اهداف علمی خاصی انجام می پذیرد ،در این روش نتایج مطالعات تطبیقی به صورت مشخص برای رفع یک مشکل مورد توجه و استناد قرار می گیرد .

ج-حقوق تطبیقی کلان

در این روش بین روش های قانوونگذاری و شیوه های تفسیر مقررات ،نقش مؤسسات علمی حقوقی در توسعه حقوق ،روش های گوناگون حل و فصل اختلافات ،نقش دادگاه ها در نظام حقوقی و امثال ان

• طبقه بندی نظام های حقوقی معاصر

به منظور درک بهتر و آسان تر حقوق در جهان تلاش شده که بدون در نظر گرفتن عمق اختلافات حقوق کشورها را دسته بندی کنند هر چند در این زمینه اختلاف نظر همچنان باقی است. برای مثال در گروه حقوق اسلامی 51 کشور مسلمان وجود دارد ولی آیا حقوق عربستان با حقوق ایران یکسان است یا حقوق بوسنی هرزگوین با حقوق کویت شباهت دارد؟ اما بهر حال این تقسیم بندی چون با هدف آسان کردن بررسی ها بوده به عنوان تنها راه حل و راه ناگزیر قابل دفاع است.

کنگره بین المللی حقوق تطبیقی در سال 1900 (110 سال قبل) بدون در نظر گرفتن مسایل فرهنگی و سیاسی و فکری و نژادی و قومی در کشورها نظام های حقوقی را به 5 دسته تقسیم کرد که تقریباً تا کنون این تقسیم بندی معتبر است.

این 5 دسته عبارتند از:

• حقوق تطبیقی چه فایده ای دارد؟

1. امروزه هیچ کشوری مجرد و بی تاثیر از تحولات حقوقی و سیاسی نظام بین الملل نیست. هر کشوری برای داشتن کشوری با ثبات باید تلاش کند با درک تحولات حقوقی سایر کشورها، از نقاط مثبت حقوقی آنها در شکل گیری قواعد حقوقی خود کمک بگیرد. می توان گفت با مطالعه حقوق تطبیقی به تجارت چند صد ساله کشورها دست یافت و آنها را در داخل کشور بکار گرفت. سپس اصلاح قوانین ملی و بالا رفتن ارزش و اعتبار حقوق داخلی و عادلانه تر شدن آن یکی از فواید حقوق تطبیقی است.

   در حقوق تطبیقی حقوقدان با مطالعه حقوق کشورهایی چون آلمان، انگلستان، آمریکا، هند، روسیه، اروپا، آمریکای لاتین و ...... تلاش می کند بهترین و کارآمدترین قاعده در اجرا برای داخل را تهیه کند.

• حقوق تطبیقی به چه حقوقی گفته می شود؟

در ابتدا باید یه این نکته توجه کنیم  که در واقع  منظور از حقوق تطبیقی، حقوق به معنی مجموعه قواعد و مقررات الزام آور که از سوی حکومت برای ایجاد نظم و عدالت در جامعه بوجود می آید، نیست بلکه منظور از حقوق تطبیقی مطالعه حقوق و قواعد حقوقی کلی کشورهای مهم جهان و یافتن نقاط  مشترک و تفاوت های آنهاست .

 نکته : به خاطر داشته باشیم که حقوق طبیقی مانند سایر حقوق از قبیل  حقوق مدنی، حقوق  تجارت، حقوق  اداری و حقوق بین الملل قواعد خاصی ندارد و دانشجویان عزیز تنها باید درک کنند که چه تفاوت هایی بین قواعد و مقررات کشورها و چه اشتراکاتی  بین انها وجود دارد و از این نظر درس بسیار دشواری است چون ابتدا باید قواعد و حقوق کشور خود را بشناسیم و  سپس قواعد و مقررات سایر کشورها را درک کنیم  و در نهایت بتوانیم  با مقایسه آنها اشتراک ها و افتراق های آنها را در موضوعات مختلف پیدا کنیم .

 برای موفقیت در درس حقوق تطبیقی دانشجویان هم باید قواعد مجرد (ذهنی و آنچه روی کاغذ وجود دارد) را یاد بگیرند و هم قواعد واقعی و عینی را (که در دادگاهها ساری و جاری می شود) بدانند و هم نقش عرف و عادت هر کشوری در اجرای حقوق و تشکیل قواعد حقوقی بفهمند. برای موفقیت در درک این درس اشراف علمی بر ویژگی های ملی، سیاسی، اجتماعی، جغرافیایی، تاریخی، اقتصادی، اخلاق، مذهب هر کشور و تایید آنها بر تکوین قواعد حقوقی را دانست.