وبلاگ حقوقی شعیب نظری

اموال منقول حکمی به اموالی گفته می‌شود که ذاتاً غیرمنقول هستند اما به دلیل برخی ویژگی‌ها یا شرایط خاص، از لحاظ حقوقی مانند اموال منقول تلقی می‌شوند. این مفهوم در قانون مدنی ایران به منظور رفع برخی ابهامات و تسهیل در انجام معاملات و دعاوی حقوقی به کار می‌رود.

دلایل تلقی برخی اموال غیرمنقول به عنوان منقول حکمی

دلایل مختلفی برای این تلقی وجود دارد، از جمله:

• قابلیت نقل و انتقال آسان: برخی اموال غیرمنقول به دلیل ماهیت یا کاربری آن‌ها، امکان جابه‌جایی و نقل و انتقال نسبتا آسانی دارند. به عنوان مثال، یک کارخانه کوچک که بر روی پایه‌هایی قرار دارد و به راحتی قابل جابه‌جایی است، ممکن است در برخی موارد به عنوان اموال منقول حکمی تلقی شود.
• عدم ارتباط تنگاتنگ با زمین: برخی اموال غیرمنقول ارتباط تنگاتنگی با زمین ندارند و به راحتی قابل جدا شدن از آن هستند. به عنوان مثال، یک ساختمان پیش‌ساخته که بر روی فونداسیون قرار دارد، ممکن است در برخی موارد به عنوان اموال منقول حکمی تلقی شود.
• تسهیل در انجام معاملات: تلقی برخی اموال غیرمنقول به عنوان منقول حکمی، می‌تواند در انجام معاملات و دعاوی حقوقی مربوط به آن اموال تسهیل ایجاد کند. به عنوان مثال، اگر یک کارخانه به عنوان اموال منقول حکمی تلقی شود، می‌توان آن را به سادگی مانند یک اموال منقول خرید و فروش کرد.

مثال‌هایی از اموال منقول حکمی

• کارخانه‌های کوچک و قابل جابه‌جایی: همانطور که گفته شد، کارخانه‌هایی که بر روی پایه‌هایی قرار دارند و به راحتی قابل جابه‌جایی هستند، ممکن است به عنوان اموال منقول حکمی تلقی شوند.
• ساختمان‌های پیش‌ساخته: ساختمان‌هایی که بر روی فونداسیون قرار دارند و به راحتی قابل جدا شدن از آن هستند، ممکن است به عنوان اموال منقول حکمی تلقی شوند.
• تجهیزات و ماشین‌آلات نصب شده در کارخانه‌ها: تجهیزات و ماشین‌آلاتی که در کارخانه‌ها نصب می‌شوند، اگر به راحتی قابل جدا شدن باشند و ماهیت صنعتی داشته باشند، ممکن است به عنوان اموال منقول حکمی تلقی شوند.

اهمیت شناخت اموال منقول حکمی

شناخت اموال منقول حکمی از آن جهت اهمیت دارد که در تعیین صلاحیت دادگاه‌ها، نحوه ثبت و انتقال مالکیت و همچنین در برخی دعاوی حقوقی مانند دعاوی تقسیم ارث، نقش مهمی ایفا می‌کند.

نتیجه‌گیری

اموال منقول حکمی، مفهومی است که در حقوق مدنی ایران برای انعطاف‌پذیری بیشتر در برخورد با برخی اموال غیرمنقول به کار می‌رود. با این حال، تعیین اینکه یک مال خاص، منقول حکمی است یا خیر، به شرایط و ویژگی‌های خاص آن مال و همچنین نظر کارشناسان حقوقی بستگی دارد.