وبلاگ حقوقی شعیب نظری

شعیب نظری /اصل صلاحیت فراسرزمینی، یکی از مباحث پیچیده و چالش‌برانگیز در حقوق بین‌الملل کیفری است. این اصل به دولت‌ها اجازه می‌دهد تا در برخی موارد خاص، به جرایمی که در خارج از قلمرو سرزمینی آن‌ها رخ داده است، رسیدگی کنند. در حقوق ایران نیز، به ویژه پس از تصویب قانون مجازات اسلامی جدید، این اصل مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله، به بررسی تطبیقی اصل صلاحیت فراسرزمینی در حقوق ایران با حقوق بین‌الملل خواهیم پرداخت.

اصل صلاحیت فراسرزمینی در حقوق بین‌الملل

در حقوق بین‌الملل، اصل صلاحیت سرزمینی به عنوان قاعده کلی پذیرفته شده است. اما با توجه به جهانی شدن جرایم و افزایش ارتباطات بین‌المللی، اصل صلاحیت فراسرزمینی به عنوان یک استثناء از اصل مذکور مطرح شده است. شرایط اعمال صلاحیت فراسرزمینی در حقوق بین‌الملل شامل موارد زیر است:

• اصل تأثیر مستقیم: اگر جرمی که در خارج از قلمرو یک کشور رخ داده است، تأثیر مستقیم

 اصل صلاحیت سرزمینی یکی از اصول بنیادین در حقوق بین‌الملل عمومی و خصوصی است که به دولت‌ها حق رسیدگی به جرایمی را می‌دهد که در قلمرو حاکمیت آن‌ها رخ داده است. در این بخش، به بررسی دقیق‌تر جوانب مختلف این اصل، استثنائات آن و چالش‌های موجود در اجرای آن خواهیم پرداخت.

انواع دیگر صلاحیت سرزمینی

علاوه بر صلاحیت سرزمینی عمومی و شخصی، انواع دیگری از صلاحیت نیز در حقوق بین‌الملل شناخته شده‌اند:

• صلاحیت واقعی (صلاحیت حقیقی): این نوع صلاحیت زمانی اعمال می‌شود که جرمی علیه منافع اساسی یک دولت ارتکاب یابد، حتی اگر آن جرم در خارج از قلمرو حاکمیت آن دولت رخ داده باشد. برای مثال، جرایمی مانند ترور مقامات عالی‌رتبه، آدم‌ربایی هواپیما و یا جرایمی که امنیت ملی یک کشور را تهدید می‌کنند، مشمول

1. مفهوم عقد و عناصر آن:

   • تعریف عقد
   • ارکان عقد (اراده، قصد انشاء، موضوع معین، جهت معین)
   • شرایط صحت عقد (اهلیت، رضایت، موضوع معین و مشروع، جهت مشروع)

2. اقسام عقود:

   • تقسیم‌بندی عقود بر اساس ماهیت تعهد (تملیکی، عینی، شخصی)
   • تقسیم‌بندی عقود بر اساس آثار حقوقی (لازم، جائز، معوض، غیر معوض)
   • تقسیم‌بندی عقود بر اساس شرایط انعقاد (منجز، معلق)
   • تقسیم‌بندی عقود بر اساس تعداد طرفین (دو جانبه، چند جانبه)

3. عقود معین:

   • مطالعه دقیق هر یک از عقود معین مانند بیع، اجاره، وکالت، هبه، وقف، صلح، رهن و ...
   • شرایط انعقاد، آثار حقوقی و فسخ هر یک از عقود
   • تفاوت‌های بین عقود مختلف

4. عناصر و شرایط اساسی در عقود:

   • اراده و رضایت طرفین
   • اهلیت طرفین
   • موضوع معین و مشروع
   • جهت معین و مشروع
   • قصد انشاء

5. عوارض عقد:

   • خیارات
   • فسخ عقد
   • حکم دادگاه در خصوص عقود باطل

6. مسائل ویژه در عقود:

   • شرط در عقود
   • نمایندگی و وکالت
   • ضمان
   • حواله
   • قبض و اقباض

نکات تکمیلی (به صورت خلاصه)

• عقد لازم و عقد جائز: تفاوت بین این

تعریف عقد جایز

عقد جایز، عقدی است که هر یک از طرفین آن می‌تواند در هر زمان که بخواهد، بدون نیاز به دلیل خاصی، آن را فسخ کند. به عبارت ساده‌تر، عقد جایز، قراردادی است که به راحتی قابل انحلال است و طرفین آن ملزم به ادامه اجرای تعهدات خود نیستند.

دلایل جایز بودن عقد

• آزادی اراده طرفین: در عقود جایز، آزادی اراده طرفین بیش از عقود لازم مورد تأکید

تعریف عقد لازم

عقد لازم، عقدی است که هیچ‌یک از طرفین آن نمی‌توانند به دلخواه فسخ کنند، مگر در موارد معین قانونی. به عبارت دیگر، پس از انعقاد این نوع عقد، طرفین ملزم به اجرای تعهدات خود هستند و نمی‌توانند به سادگی از آن عدول کنند.

دلایل لزوم عقد

• ایجاد امنیت معاملات: عقد لازم به ایجاد امنیت در معاملات کمک می‌کند و طرفین را به اجرای تعهدات خود ملزم می‌سازد.
• حفظ حقوق طرفین: عقد لازم از حقوق طرفین معامله محافظت می‌کند و مانع از نقض تعهدات می‌شود.
• تثبیت روابط حقوقی: این نوع عقد به تثبیت روابط حقوقی بین طرفین کمک می‌کند و از بروز

عقود در حقوق مدنی، به توافق دو یا چند اراده برای ایجاد، تغییر یا انقضای یک رابطه حقوقی گفته می‌شود. این توافق باید با قصد ایجاد آثار حقوقی انجام شود. اقسام عقود در حقوق مدنی ایران بر اساس معیارهای مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.

تقسیم‌بندی عقود بر اساس ماهیت تعهد

• عقود تملیکی: این عقود با هدف انتقال مالکیت از یک شخص به شخص دیگر منعقد می‌شوند. مانند عقد بیع، هبه، وقف و صلح.
• عقود عینی: این عقود به منظور ایجاد، تغییر یا انقضای حقوقی بر روی اموال ایجاد می‌شوند و مستلزم تملک عینی موضوع عقد است. مانند رهن، حق انتفاع و حق ارتفاق.
• عقود شخصی: این عقود به منظور ایجاد، تغییر یا انقضای حقوقی بین اشخاص ایجاد می‌شوند

حق ارتفاق یکی از مفاهیم مهم در حقوق املاک است که به موجب آن، مالک یک ملک می‌تواند از ملک دیگری به صورت محدود استفاده کند. این حق، حقی عینی است و به ملک تعلق می‌گیرد، نه به شخص. به عبارت دیگر، هر کس که مالک آن ملک شد، می‌تواند از این حق استفاده کند.

تعریف حقوقی

طبق ماده ۹۳ قانون مدنی ایران، "ارتفاق حقی است برای شخص در ملک دیگری". به عبارت ساده‌تر، حق ارتفاق یعنی اینکه مالک یک زمین می‌تواند از زمین مجاور خود برای انجام اموری مانند عبور و مرور، گرفتن آب، یا استفاده از نور و هوا استفاده کند.

انواع حق ارتفاق

حق ارتفاق به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:

• حق ارتفاق قانونی: این نوع حق ارتفاق به موجب قانون و بدون نیاز به عقد خاصی ایجاد

حق انتفاع یکی از حقوق عینی است که در حقوق مدنی ایران به آن پرداخته شده است. به عبارت ساده، حق انتفاع حقی است که به موجب آن شخص می‌تواند از مالی که عین آن ملک دیگری است، استفاده کند. این حق، حقی محدودتر از مالکیت است و به منتفع اجازه می‌دهد تا از منافع مال استفاده کند، اما مالکیت آن را ندارد.

تعریف حقوقی حق انتفاع

در ماده 40 قانون مدنی ایران، حق انتفاع به این صورت تعریف شده است: "حق انتفاع عبارت است از حقی که به موجب آن شخص می‌تواند از مالی که عین آن ملک دیگری است یا مالک خاصی ندارد استفاده کند."

ویژگی‌های حق انتفاع

• حق استفاده و بهره‌برداری: منتفع تنها حق استفاده و بهره‌برداری از مال را دارد و حق مالکیت

اموال مجهول‌المالک به اموالی گفته می‌شود که مالک مشخصی برای آن‌ها وجود ندارد یا مالک آن‌ها قابل شناسایی نیست. این اموال ممکن است به دلایل مختلفی مانند فوت مالک بدون وارث، گم شدن مالک، یا عدم اطلاع از مالکیت ایجاد شوند.

دلایل پیدایش اموال مجهول‌المالک

• فوت مالک بدون وارث: در مواردی که فردی فوت می‌کند و وارثی برای او وجود ندارد، اموال او به عنوان مجهول‌المالک تلقی می‌شود.
• گم شدن مالک: در مواردی که مالک اموالی

اموال منقول تبعی یکی از مفاهیم پیچیده و در عین حال مهم در حقوق اموال است. این مفهوم به طور مستقیم با تقسیم‌بندی اموال به منقول و غیرمنقول مرتبط است. در این مقاله، تلاش شده است تا با استفاده از منابع معتبر حقوقی ایران، به بررسی دقیق این مفهوم پرداخته شود.

تعریف و ماهیت اموال منقول تبعی

اموال منقول تبعی، در واقع حقوق و دعاوی هستند که به طور مستقیم با اموال غیرمنقول مرتبط بوده و به تبع آن، تابع قوانین حاکم بر اموال غیرمنقول می‌باشند. به عبارت دیگر، این اموال به تنهایی